[Văn hóa Trung Quốc ] Ngày Tết Trung Quốc có gì đặc biệt ?
Ngày Tết Trung Quốc
Cũng giống như Việt Nam, ngày Tết Trung Quốc chính là dịp đoàn viên. Không khí ấm cúng cùng mâm cơm ngày tết còn gì tuyệt vời hơn .Hãy cùng tiengtrung.com tìm hiểu về ngày Tết Trung Quốc nhé!
1. Lịch sử của Tết xuân Trung Quốc
Tương truyền việc ăn tết đầu năm ra đời khoảng 4000 năm trước vào thời vua Thuấn. Ngày vua Thuấn lên ngôi, ông dẫn theo mọi người cùng cúng tế trời đất, sau này dân gian lấy ngày ấy làm ngày đầu tiên của năm. Tháng có ngày đầu tiên của năm gọi là Nguyên nguyệt (元月 yuán yuè), ngày đầu của tháng ấy gọi là Nguyên đán (元旦 yuán dàn).
Mỗi thời đại sẽ có thời gian tổ chức Tết âm lịch không giống nhau. Như nhà Hạ tổ chức vào tháng Giêng, nhà Thương thì lấy tháng Chạp, nhà Tần lại tổ chức vào tháng Mười. Thời kì đầu nhà Hán vẫn còn sử dụng lịch nhà Tần, đến đời Hán Vũ Đế – Lưu Triệt (汉武帝刘彻 hàn yǔ dì liú chè) mới yêu cầu Tư Mã Thiên và Công Tôn Khanh soạn lịch Thái Dương, chính thức tính ngày đầu năm là ngày đầu tiên của tháng Giêng gọi là tuế thủ (岁首 suì shǒu ). Có rất nhiều tên để gọi của Tết âm lịch Trung Quốc như:
Đời Tần: Thượng Nhật (上日 shàng rì), Cải Tuế (改岁 gǎi suì)
Đời Tây Hán: Tam Triêu (三朝 sān cháo), Tuế Đán (岁旦 suì dàn)
Từ đời Đường trở đi: Nguyên Đán (元旦 yuán dàn), Tân Chinh (新正 xīn zhèng), Tân Nguyên (新元 xīn yuán)
Tới thời Dân quốc thì sử dụng lịch dương là chính nhưng vẫn tổ chức ăn Tết theo lịch âm. Đến năm 1913, chính phủ Bắc Kinh trình lên Viên Thế Khải (người đứng đầu Trung Quốc lúc bấy giờ) một bản dự thảo các ngày lễ truyền thống, trong đó bốn tiết khí chính: xuân tiết là Nguyên Đán, hạ tiết là Đoan Ngọ, thu tiết là Trung Thu và đông tiết là Đông Chí . Tuy nhiên Viên Thế Khải chỉ phê chuẩn “xuân tiết – Nguyên Đán” là ngày nghỉ, nên từ đó người dân Trung Quốc gọi Tết âm lịch là “xuân tiết”.
Từ năm 1949, Trung Quốc chính thức gọi ngày 1-1 dương lịch là tết Nguyên Đán.
2. Truyền thuyết
Dân gian truyền miệng rằng ngày xưa xuất hiện một con quái vật gọi là Niên. Quái vật này có sừng và sống quanh năm dưới đáy biển sâu, nó chỉ mò lên bờ đúng vào đêm giao thừa để quấy phá dân lành. Tối đến Niên thường vào làng bắt ăn thịt các loài vật nuôi thậm chí là cả con người. Sáng sơm thì lẩn vào rừng nên dân làng cứ đến đúng ngày đó là không ai dám ngủ, cả nhà phải quây quần lại bên nhau đề phòng quái vật nên mới có tục thức đêm lúc giao thừa. Sau này loài người phát hiện ra Niên rất sợ màu đỏ và tiếng động lớn, nên cứ tới ngày nó lên là dân làng lại mặc quần áo đỏ, treo lồng đèn đỏ, dán câu đối đỏ và đốt pháo. Từ đó “Niên” không dám quấy phá dân làng nữa, nhưng dân làng thì vẫn giữ phong tục đó và gọi là quá niên (过年 guò nián) (sau này gọi là “ăn Tết”).
3. Phong tục ngày Tết Trung Quốc
3.1 Tiễn Ông táo về trời
Tiễn Ông táo về trời
Hàng năm vào ngày 23 tháng Chạp người dân thực hiện lễ tiễn Táo quân (灶君: Zào jūn) về trời báo cáo mọi chuyện trong năm của gia chủ tới Ngọc hoàng thượng đế (玉皇大帝 Yùhuáng dàdì). Sau ngày này, các gia đình Trung Quốc sẽ bắt đầu tiến hành việc dọn dẹp, trang trí nhà cửa và viết câu đối Tết.
3.2 Trang trí nhà cửa
Trang trí nhà cửa
Còn tục dán câu đối tết thì có ghi chép sớm nhất vào thời Hậu Thục (934 – 965 sau CN). Ban đầu người dân dùng gỗ đào khắc hình môn thần (thần giữ cửa) treo ngoài cửa để trừ tà đuổi quỷ gọi là “đào phù” (桃符 táo fú). Đến đời Tống, đào phù được thay bằng câu đối tết (春联 chūn nián) được viết trên các thanh gỗ đào, vừa để trừ tà lại vừa để trang trí thể hiện ước nguyện năm mới của gia chủ.
Ngày 24 tháng Chạp là ngày quét dọn, lau chùi nhà cửa. Trong ngày này tất cả các thành viên gia đình gồm già trẻ lớn bé đều tất bật dọn dẹp chuẩn bị cho ngày Tết. Công việc này không đơn thuần chỉ là quét dọn mà nó còn bao hàm ngụ ý xua tan bụi bặm, xua tan những điều xấu trong năm cũ. Những người thực hiện công việc này đều hy vọng rũ bỏ điều xấu và gặp nhiều may mắn trong năm tới.
3.3 Thờ cúng Tổ tiên
Ngày 29, 30 tết các gia đình sẽ bày ban thờ cúng tế trời đất tổ tiên và cùng quây quần bên nhau để ăn bữa cơm tất niên ( bữa cơm cuối cùng của năm). Đêm 30 gọi là trừ tịch (除夕 chú xī ), ngày này mọi người sẽ thức cùng nhau để đón năm mới gọi là thủ tuế (守岁 shǒu suì). Người Trung Quốc quan niệm sau ngày 23 tháng Chạp, các thần đều quay về thiên giới báo cáo với Ngọc Hoàng, đến lúc giao thừa (tức “trừ tịch”) mới lại quay trở lại nhân gian, nên có tục tiếp thần tức là bày hương án ra sân để cúng tế và hóa vàng đón các thần quay trở lại. Trước đây người dân còn có thể đốt pháo đón thần.
4.4 Bữa cơm Tết
Bữa cơm Tết
Bữa ăn sum họp gia đình là truyền thống trong đêm giao thừa của người Trung Hoa bao gồm cả họ hàng gần xa. Món ăn không thể thiếu trong bữa cỗ là thịt gà, cá, đậu và khoai sọ. Riêng món cá họ sẽ không ăn hết mà để dành một phần qua đêm với ý nghĩa để gia đình sang năm mới sẽ có cuộc sống ngày càng dư giả hơn.
Ở miền Bắc, trong bữa cơm tất niên có món chính là sủi cảo. Cả gia đình cùng gói sủi cảo, bên ngoài vỏ làm bằng bột mỳ hình tròn cán mỏng, còn bên trong là nhân thịt rất thơm ngon.
Tại các vùng miền khác nhau ở Trung Quốc cũng có các món ăn đặc trưng trong bữa cỗ đêm giao thừa tượng trưng cho sự thịnh vượng. Trong bữa cơm đoàn viên thường có mười mấy món nhưng không thể thiếu đậu phụ và cá (trong chữ Hán từ này đồng âm với từ “phú quý, dư giả”). Ngày mùng Một Tết được coi là ngày quan trọng đầu năm để mời thánh thần và tổ tiên về ăn Tết. Nhiều người Trung Quốc kiêng ăn thịt vào ngày này vì cho rằng ăn chay không sát sinh gây nghiệp đầu năm sẽ đem lại cho họ cuộc sống trường thọ, hạnh phúc.
4.5 Các phong tục khác
Sáng mùng một Tết, người Trung Quốc cổ có tục khai môn pháo trượng nghĩa là mở cửa và đốt pháo chào đón năm mới (do ngày nay đã cấm pháo nên tập tục được bãi bỏ). Người Trung Quốc thường quét dọn nhà cửa vào những ngày trước Tết, đến ngày này họ sẽ không động đến chổi để quét nhà vì họ cho rằng làm vậy sẽ quét may mắn ra khỏi nhà theo. Nam giới sẽ dậy sớm và ăn vận đẹp để đi chúc tết họ hàng.
Mùng hai Tết người phụ nữ sẽ dẫn gia đình về thăm nhà nhà ngoại. Và phong tục mừng tuổi cho trẻ em gọi là áp tuế (压岁钱 yà suì qián ) là không thể thiếu. Ngày này con rể đến thăm và mừng tuổi cho bố mẹ vợ với ý nghĩa chúc bố mẹ vợ khỏe mạnh sống lâu. Câu nói phổ biến nhất mà mọi người trong gia đình chúc tết nhau và chúc tết khách đến chơi trong dịp Nguyên đán là Cung hỷ phát tài (恭喜发财 gōng xǐ fā cái) và chủ nhà thường đãi khách bằng tiệc trà.
Người Trung Quốc tin rằng ngày mùng Ba Tết là ngày dễ xảy ra xung khắc, không thích hợp cho việc đi thăm hỏi, chúc tết. Tuy nhiên nếu du khách đến Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên Đán thì vẫn thấy đường phố đông vui, tấp nập vào ngày này. Bởi giới trẻ ngày nay xem đó chỉ là điều mê tín của người xưa. Họ vẫn đi thăm bạn bè và đi chơi vào ngày này bình thường.
Bữa cơm Tết
Đến ngày mùng 5 Tết các gia đình ở miền Bắc thường ăn bánh bao vào buổi sáng để lấy may. Bánh bao (包子 bāozi) phát âm gần giống với từ no đầy (饱 bǎo) với mong muốn năm mới đầy ắp, no đủ. Đây cũng là ngày sinh nhật của Thần Tài nên nhiều cửa hiệu của người Trung Quốc mở hàng năm mới trong ngày này.
Ngày mùng 7 Tết được coi là ngày thêm tuổi mới của mọi người trong năm mới nên các gia đình đều tụ tập ăn cỗ món truyền thống cá trộn salad và chúc nhau năm mới giàu có, thịnh vượng.
Tết truyền thống của người Trung Quốc thường kéo dài đến tận ngày rằm tháng Giêng (tức tết Nguyên Tiêu) mới được coi là hết. Tuy nhiên ngày nay phong tục tết đã được lược giản hơn xưa rất nhiều. Ngoài ra, nhiều gia đình thay vì ăn bữa cơm tất niên tại nhà thì có thể đến các nhà hàng và nhiều người cũng chọn dịp nghỉ tết để đi du lịch.
Xem ngay KHÓA HỌC TIẾNG TRUNG CƠ BẢN VÀ NÂNG CAO để nhận được nhiều ưu đãi hấp dẫn.
Tiếng Trung Dương Châu
Cơ sở 1: số 10, ngõ 156 phố Hồng Mai, Bạch Mai, Hà Nội.
Hotline: 09 4400 4400
Cơ sở 2: số 25, ngõ 68 đường Cầu Giấy, Hà Nội.
Hotline: 09 8595 8595.
