[Thành ngữ tiếng Trung] Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ

Phạm Dương Châu 14.08.2020 Thành ngữ tiếng Trung

Cùng TIẾNG TRUNG DƯƠNG CHÂU tìm hiểu thành ngữ “Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ” qua bài viết ngày hôm nay nhé!

Hoàn chỉnh của thành ngữ còn một vế đằng sau nữa là:

“Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ

Vô duyên đối diện bất tương phùng”

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ là gì ?

Hữu duyên thiên lí năng tương ngộ (有缘千里能相遇 Yǒuyuán qiānlǐ néng xiāngyù) là một câu nói dùng để nói về hai người có duyên phận với nhau, cho dù cách xa nhau bao nhiêu rồi cũng sẽ gặp và quay về với nhau .

Chữ Duyên (缘 yuán) ở đây mang nhiều ý nghĩa:
– Đa phần mọi người hiểu chữ Duyên ở câu này có ý nghĩa là một sự sắp đặt nào đó của số phận, như duyên vợ chồng, duyên bạn bè, duyên kẻ thù (oan gia ngõ hẹp).
– Tuy nhiên ở câu nói này chữ Duyên nó lại mang ý nghĩa hơn như thế, nếu như đứng dựa trên quan điểm triết học hoặc tôn giáo:
+ Chữ Duyên ẩn dụ những việc mình đã làm trong quá khứ hoặc hiện tại, dù xấu hay tốt thì chúng ta luôn nhận lấy những hậu hoặc hệ quả của việc đó trong cả hiện tại và tương lai. Nếu nói theo mặt hiện hữu thì nó chính là những biểu hiện hàng ngày, kết quả của những hành vi ứng xử, những suy nghĩ hàng ngày mà chúng ta sẽ nhận được.

Ví dụ: Mỗi ngày chúng ta đi trồng rau, chúng ta nghĩ là không bao giờ chúng ta có thể lấy được vợ nếu như cứ hàng ngày đi trồng rau như thế. Nhưng đến một ngày đẹp trời có 1 cô bán rau đến chỗ chúng ta nhập hàng. Thế là hình thành được mối quan hệ. Và dù có cách xa đến cả vạn dặm ( ẩn dụ của từ thiên lý ), nhưng nếu rau chỗ chúng ta nổi tiếng là rau sạch thì em đó vẫn đến nhập hàng của chúng ta.
Những câu nói có nội dung tương tự ( có thể mang nhiều hoặc ít hàm ý hơn )
– Xa thơm, gần thối.
– Tiếng lành thì đồn xa, mà tiếng xấu còn đồn xa hơn.

Chân nhân bất lộ tướng

Để có thể phân tích và hiểu kỹ hơn về cấu trúc câu và từng tầng nghĩa ẩn trong câu thì đừng bỏ qua ” 69 chuyên đề ngữ pháp ” nhé. Tham khảo ngay TẠI ĐÂY để hiểu vì sao cuốn sách này thần thánh đến vậy.

Điển cố của câu nói “Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ”

Truyện kể rằng, ngày xưa có một viên ngoại rất giàu có lại được trời thương thưởng cho ông cô con gái xinh đẹp. Viên ngoại rất mực thương yêu và chăm sóc cô con gái. Đến tuổi cập kê, cô con gái càng trở nên xinh đẹp vừa có tài, vừa có sắc, lại cầm, kỳ, thi, họa… đủ cả. Viên ngoại cũng đã bắt đầu kén rể, nhưng chưa có chàng trai nào kiệt xuất làm hài lòng ông cả .

Một hôm, trong sân nhà viên ngoại xuất hiện cùng lúc ba chàng trai, người nào cũng khôi ngô tuấn tú. Mặc dù mỗi chàng đều có một biệt tài không ai sánh bằng: Chàng trai thứ nhất có đôi chân thiên lý mã, có thể chạy cả ngàn dặm không biết mỏi. Chàng trai thứ hai có tài bắn cung múa võ, cung chàng bắn bách phát bách trúng. Chàng trai thứ ba có khiếu làm thơ, một lúc chàng có thể làm cả ngàn bài thơ hay với nét chữ rồng bay phượng múa…

Viên ngoại phân vân lắm… vì con gái chỉ có một mà chàng trai nào cũng hợp ý ông. Ông hẹn cả ba chàng trai, sáng mai có mặt ở sân nhà ông từ sáng sớm để đua tài kén rể.

Sáng sớm hôm sau, khi ánh bình minh chưa lan hết sân nhà viên ngoại, thì ba chàng trai đã có mặt. Trong sân, cả đêm hôm qua, gia nhân nhà viên ngoại gần như không ngủ, để vót cho xong bó cung tên lớn, và mài cho đầy 1 nghiên mực tàu thật to…

Viên ngoại ra lệnh: Chàng trai thứ nhất phải chạy đến kinh thành Tràng An, mượn cho bằng được chiếc trống Tràng An về cho ông. Chàng trai thứ hai phải bắn cho rụng hết lá những cây ngô đồng trước ngõ nhà ông. Chàng trai thứ ba phải viết cho xong 3.000 bài thơ trên giấy hoa tiên không được trùng ý. Ai hoàn thành sớm nhất sẽ được ông chọn gả con gái cho .

Sau lệnh tiếng trống đầu tiên, loáng một cái, chàng trai có đôi chân thiên lý mã đã mất hút, không để lại dù một dấu bụi hồng. Sau đó, người ta chỉ còn nghe từng âm thanh… vút… tách của cung tên tra vào nỏ… bắn đi… lá ngô đồng rụng lả tả…

Đặc biệt chàng trai thứ ba, được mời đến dưới giàn hoa thiên lý, nơi đã để sẵn bút nghiên để chàng làm thơ. Ở bên hiên nhà, giai nhân đang e ấp mỉm cười, nghiêng đầu thêu cặp gối rồng phụng cho ngày vu quy… Chàng trai cắm cúi múa bút, từng tờ giấy bay xuống như bướm lượn, gia nhân nhà viên ngoại cũng sẵn sàng đón lấy, xếp lại ngay ngắn…

Trời đã quá trưa, chàng thi sĩ vươn vai đứng dậy… Chàng vừa hoàn thành xong nhiệm vụ của mình. Nhìn ra ngoài ngõ thấy lá ngô đồng mới rụng hơn một nửa, bóng dáng người có đôi chân thiên lý vẫn mịt mù…Cô gái cũng vừa nghỉ tay nhẹ nhàng đến bên giàn hoa lý, mỉm cười rót trà mời chàng trai. Trước khung cảnh thơ mộng cùng nụ cười đẹp như thơ kia, chàng trai đã viết (tạm dịch):

Ung dung trời đã xế trưa
Thơ ba ngàn bản cũng vừa viết xong
Ngoài kia xa dấu bụi hồng
Bên hiên cành lá ngô đồng chưa vơi
Dấu yêu nhẹ mỉm môi cười
Ta nghe đồng vọng một lời phu thê!

Chàng thi sĩ tính ngâm thơ tặng nàng. Nhưng chưa kịp. Chao ôi… đất trời như sụp xuống dưới chân…, bên tai chàng ầm ầm vang tiếng trống cùng tiếng hét lên vui mừng của chàng trai có đôi chân ngàn dặm:

“Nhạc gia à , con đem được trống Tràng An về đây rồi!”

Cô gái nhìn người thi sĩ, ngậm ngùi, người mà mới vài phút trước thôi, cô cũng nghĩ sẽ là phu quân của mình. Cô đã tặng chàng 4 câu thơ để an ủi :

“Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ

Vô duyên diện kiến bất tương phùng

Ẩm thị ngã trà hoàn ngã trản

Tràng An chi cổ dĩ bồng bồng”

Tạm dịch:

Ngàn năm duyên may tình vẫn gặp

Vô duyên đối mặt sự không thành

Chàng uống trà xong, xin trả chén

Tràng An đã giục trống liên thanh!

Cổ nhân có thường nói “Mệnh lý hữu thì chung tu hữu, mệnh lý vô thì mạc cưỡng cầu”, có ý rằng, khi điều gì đó đã được sắp đặt sẵn thì nó sẽ đến đúng thời điểm. Còn nếu điều gì không được sắp đặt trước rồi thì không ai có thể làm nó xảy ra, vậy cần gì phải cố sức để thay đổi nó?

Làm người học được cách điềm nhiên đối đãi với hết thảy, dùng bình tĩnh để đối đãi với mọi sự bất công trong cuộc sống, thản nhiên tiếp nhận mọi sự an bài cho dù hợp hay không hợp ý . Đó mới là cái cách đối đãi của bậc trí huệ .

“Hữu duyên mà không có phận, hữu phận mà không có duyên” đều là một phần trong sinh mệnh, nó không nên trở thành bước đệm dẫn bạn đến bước đường cùng của cuộc đời. Đừng chỉ vì “duyên đi” mà sinh ra tâm oán thù, lòng oán hận.Sống trên đời, điều gì đến thì hãy quý trọng, điều gì phải đi thì nên buông tay, thế mới là cuộc sống được tự do tự tại thực sự. Thuận theo tự nhiên mà sống cũng là một loại trí tuệ, là cảnh giới cao của người giác ngộ.