Thành ngữ, ngạn ngữ Trung Quốc về cuộc sống (P1)

Phạm Dương Châu 02.11.2020 Thành ngữ tiếng Trung

Chúng ta không chỉ học tiếng Trung qua từ vựng, bài hát, phim ảnh mà còn nên học qua các thành ngữ, ngạn ngữ của Trung Quốc. Người Trung Quốc có cả một kho tàng thành ngữ, ngạn ngữ rất hay và thâm thúy về cuộc sống. Họ rất chuộng dùng các con chữ mang hàm nghĩa sâu xa để biểu đạt quan điểm của mình. Để viết một bài luận văn tiếng Trung hay và có sức thuyết phục không chỉ đòi hỏi bạn phải sử dụng đúng từ ngữ, câu cú, ngữ pháp mà còn đòi hỏi văn phong sắc bén, lời lẽ mềm mại mượt mà. Cùng TIẾNG TRUNG DƯƠNG CHÂU tổng hợp lại cách thành ngữ, ngạn ngữ hay này nhé

Thành ngữ, ngạn ngữ Trung Quốc

Thành Ngữ	Chữ Hán	Phiên Âm	Dịch Nghĩa
ẨM THUỶ TƯ NGUYÊN, DUYÊN MỘC TƯ BỔN	饮水思源, 缘木思本	yín shuǐ sī yuán, yuán mù sī běn	Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
BÌNH THUỶ TƯƠNG PHÙNG	萍水相逢	Píngshuǐ xiāngféng	Bèo nước gặp nhau, gặp gỡ tình cờ
ĐỒNG THÙ ĐỊCH KHÁI	同仇敌忾	tóng chóu dí kài	Cùng chung kẻ thù, mối thù
ĐĨNH NHI TẨU HIỂM	铤而走险	dìng ér zǒu xiǎn	Bí quá làm liều
HÀNH THIỆN ĐẮC THIỆN, HÀNH ÁC ĐẮC ÁC	行善得善, 行恶得恶	xíng shàn dé shàn, xíng è dé è	Ác giả ác báo, thiện giả thiện lai. Làm việc thiện được thiện, làm điều ác bị quả báo.
KHIẾT NHI BẤT XẢ	锲而不舍	qiè ér bù shě	Kiên trì làm đến cùng. Đã làm thì phải làm cho trót từ đầu đến cuối.
LƯỢNG TÀI LỤC DỤNG	量材录用	liàng cái lù yòng	Bố trí công việc đúng khả năng.
MÈO KHÓC CHUỘT, GIẢ TỪ BI.	猫哭老鼠假慈悲	māo kū láo shǔ jiǎ cí bēi	Nước mắt cá sấu. Tâm địa độc ác nhưng giả bộ từ bi.
NAM ĐẠO NỮ XƯƠNG	男盗女娼	nán dào nǚ chāng	Nam trộm cắp, nữ bán thân. Mèo mả gà đồng, nồi nào úp vung nấy.
NAM TỬ TAM THẬP NHẤT CHI HOA, NỮ TỬ TAM THẬP LÃO NHÂN GIA	男子三十一枝花, 女子三十老人家	nán zǐ sān shí yì zhī huā, nǘ zǐ sān shí lǎo rén jia	Đàn ông ba mươi tuổi là một bông hoa, đàn bà ba mươi tuổi là một bà già. Trai ba mươi chính là thời kỳ đỉnh cao phong độ, còn nữ tuổi ba mươi gần như đã bước vào tuổi trung niên.
NHẤT NHẬT VI SƯ, CHUNG THÂN VI PHỤ	一日为师，终身为父	yí rì wéi shī, zhōng shēn wéi fù	Một ngày làm thầy, cả đời làm cha. Học ai dù chỉ một ngày cũng phải tôn kính người ấy như cha suốt đời.
NHƯỢC NHỤC CƯỜNG THỰC, THÍCH GIẢ SINH TỒN	弱肉强食, 适者生存	ruò ròu qiáng shí, shì zhě shēng cún	Cá lớn nuốt cá bé. Muốn sống sót, sinh tồn phải tự làm cho bản thân trở nên tài giỏi, hơn người.
NGÔN TẤT TÍN, HÀNH TẤT QUẢ	言必信, 行必果	yán bì xìn, xíng bì guǒ	Nói phải suy nghĩ cân nhắc, hành động phải kiên quyết
NGHỊCH THUỶ HÀNH CHÂU	逆水行舟	nì shuǐ xíng zhōu	Chèo thuyền ngược nước, bơi ngược dòng. Chỉ sự khó khăn trong cuộc sống
QUA ĐÁO THỤC THỜI ĐẾ TỰ LẠC	瓜到熟时蒂自落	guā dào shú shí dì zì luò	Dưa đến lúc chín, cuống tự rụng. Thời cơ đã chín muồi.
QUÂN TỬ BÁO THÙ, THẬP NIÊN BẤT VÃN	君子报仇, 十年不晚	jūn zǐ bào chóu, shí nián bù wǎn	Quân tử trả thù 10 năm chưa muộn
SĨ KHẢ SÁT NHI BẤT KHẢ NHỤC	士可杀而不可辱	shì kě shā ér bù kě rǔ	Chết vinh còn hơn sống nhục. Người có khí tiết thà chết chứ không chịu nhục.
SỰ TẠI NHÂN VI	事在人为	shì zài rén wéi	Mưu sự tại nhân. Yếu tố chủ chốt quyết định sự thành bại công việc là con người
THA PHƯƠNG CẦU THỰC	他方求食	tā fāng qiú shí	Rời xa nơi mình sinh ra để kiếm ăn.
THẬP NIÊN THỤ MỘC, BÁCH NIÊN THỤ HÂN	十年树木, 百年树人	shí nián shù mù, bǎi nián shù rén	Vì lợi ích mười năm trồng cây, trăm năm trồng người
THỨC THỜI VỤ GIẢ VI TUẤN KIỆT	识时务者为俊杰	shí shí wù zhě wéi jùn jié	Hiểu thời thế mới là người tài giỏi
TỐ ĐÁO LÃO, HỌC ĐÁO LÃO	做到老, 学到老	zuò dào lǎo, xué dào lǎo	Làm đến già, học đến già. Học, học nữa học mãi. Việc học không có điểm dừng.
TỨ HẢI GIAI HUYNH ĐỆ	四海皆兄弟	sì hǎi jiē xiōng di	Bốn bể đều là anh em.
VẬN TRÙ DUY ÁC	运筹帷幄	yùn chóu wéi wò	Bày mưu tính kế
VI THIỆN TỐI LẠC	为善最乐	wéi shàn zuì lè	Làm điều thiện là vui nhất.
ĐÀO HỒNG LIỄU LỤC	桃红柳绿	táo hóng liǔ lǜ	Cảnh sắc mùa xuân rất đẹp
ĐIÊU TRÙNG TIỂU KĨ	雕虫小技	diāo chóng xiǎo jì	Tài lẻ, tài nhỏ.
MÃ LÃO VÔ NHÂN KỊ, NHÂN LÃO TỰU THỤ KHI	马老无人骑, 人老就受欺	mǎ lǎo wú rén qí, rén lǎo jiù shòu qī	Ngựa già chẳng ai buồn cưỡi, người già bị lắm kẻ khinh.
NHÂN BẰNG CHÍ KHÍ HỔ BẰNG UY	人凭志气虎凭威	rén píng zhì qì hǔ píng wēi	Con người phải có chí khí, con hổ phải có uy phong
NHÂN TRỰC BẤT PHÚ, CẢNG TRỰC BẤT THÂM.	人直不富, 港直不深	rén zhí bú fù, gǎng zhí bù shēn	Người thẳng chẳng giàu, cảng thẳng chẳng sâu. Làm người ngay thẳng khó mà làm giàu được.
XỬ NỮ THỦ THÂN, XỬ SĨ THỦ DANH	处女守身, 处士守名	chú nǚ shǒu shēn, chǔ shì shǒu míng	Gái chưa chồng phải giữ trinh tiết, kẻ sĩ tử chưa làm quan phải giữ danh tiếng trong sạch.
TRUNG BÃO TƯ NANG	中饱私囊	zhōng bǎo sī náng	Kẻ trung gian luôn tham ô lợi ích vào túi của mình.
THIÊN VÔ TAM NHẬT VŨ, NHÂN VÔ NHẤT THẾ CÙNG	天无三日雨, 人没一世穷	tiān wú sān rì yǔ, rén méi yí shì qióng	Trời không mưa liền ba ngày, người không nghèo khổ suốt đời
THỊ PHÚC BẤT THỊ HOẠ, THỊ HOẠ ĐOÁ BẤT QUÁ	是福不是祸, 是祸躲不过	shì fú bú shì huò, shì huò duǒ bú guò	Là phúc không phải hoạ, là hoạ không tránh được.
TẾ THUỶ TRƯỜNG LƯU	细水长流	xì shuǐ cháng liú	Nước chảy nhỏ thì chảy dài. Biết cách tiết kiệm thì không lo thiếu.
QUÝ NHÂN ĐA VONG SỰ	贵人多忘事	guì rén duō wàng shì	Quý nhân thường quên sự việc. Thường dùng để châm biếm, chế giễu người hay quên.
QUÝ NHÂN ĐÀI NHÃN KHÁN, TIỆN THỊ PHÚC TINH LÂM	贵人抬眼看, 便是福星临	guì rén tái yǎn kàn, biàn shì fú xīng lín	Được quý nhân để mắt tới là may mắn.
LỄ TẠI NHÂN TÌNH TẠI	礼在人情在	lǐ zài rén qíng zài	Có lễ vật qua lại thì tình nghĩa sẽ còn.
KHINH MIÊU ĐẠM TẢ	轻描淡写	qīng miáo dàn xiě	Làm việc qua loa cho có lệ, xuê xoà cho xong chuyện.
HƯ TÂM TRÚC HỮU ĐÊ ĐẦU DIỆP.	虚心竹有低头叶	xū xīn zhú yǒu dī tóu yè	Làm người nên biết khiêm nhường .
ĐẬU HỦ ĐA LIỄU NHẤT BAO THUỶ, KHÔNG THOẠI ĐA LIỄU VÔ NHÂN TIN	豆腐多了一包水, 空话多了无人信	dòu fu duō le yì bāo shuǐ, kōng huà duō liǎo wú rén xìn	Đậu phụ để lâu thì rữa, lời nói suông nhiều chẳng ai tin.
NHẤT CÁ HƯƠNG LÔ NHẤT CÁ KHÁNH, NHẤT CÁ NHÂN NHẤT CÁ TÍNH	一个香炉一个磬, 一个人一个性	yí gè xiāng lú yí gè qìng, yí gè rén yí gè xìng	Chín người mười tính, không ai giống ai
NGÔN KHINH HƯU KHUYẾN NHÂN, LỰC TIỂU HƯU LẠP GIÁ.	言轻休劝架, 力小休拉架	yán qīng xiū quàn jià, lì xiǎo xiū lā jià	Lời nói không có sức nặng, yếu kém thì đừng khuyên can người khác, không nên ôm lấy những việc không làm nổi.
GIÁ XUẤT KHỨ ĐÍCH NỮ NHI, BÁT XUẤT KHỨ ĐÍCH THUỶ	嫁出去的女儿, 泼出去的水	jià chū qu de nǚ ér, pō chū qu de shuǐ	Gả con gái đi lấy chồng như bát nước hắt đi. Lúc bé thì ở với cha mẹ, chết thì làm ma nhà chồng.
NHIỆM BẰNG PHONG LÃNG KHỞI, ỔN TOẠ ĐIẾU NGƯ THUYỀN.	任凭风浪起, 稳坐钓鱼船	rèn píng fēng làng qǐ, wěn zuò diào yú chuán	Bất kể sóng to gió lớn như thế nào vẫn ung dung ngồi câu cá. Không dao động trước khó khăn nguy hiểm.
SƠN SƠN HỮU LÃO HỔ, XỨ XỨ HỮU CƯỜNG NHÂN	山山有老虎, 处处有强人	shān shān yǒu láo hǔ, chù chù yǒu qiáng rén	Núi nào cũng có hổ, nơi nào cũng có nhân tài.
THÂN THÍCH THỊ BẢ CỨ, NHĨ HỮU LAI, NGÃ HỮU KHỨ.	亲戚是把锯, 你有来, 我有去	qīn qi shì bǎ jù, nǐ yǒu lái, wǒ yǒu qù	Họ hàng là cái cưa, người kéo qua kẻ kéo lại. Bên này tới thăm bên kia, bên kia ắt phải đáp lễ bên này.
NHI HÀNH THIÊN LÝ MẪU ĐẢM ƯU, MẪU HÀNH THIÊN LÝ NHI BẤT SẦU	儿行千里母担忧, 母行千里儿不愁	ér xíng qiān lǐ mǔ dān yōu, mǔ xíng qiān lǐ ér bù chóu	Con đi ngàn dặm mẹ lo âu, mẹ đi ngàn dặm con chẳng sầu. Tình mẹ lo lắng cho con cái hơn hẳn con cái lo cho mẹ